بررسی عملکرد ارتشبد عباس قره باغی در فرماندهی ژاندارمری کل کشور (13 اردیبهشت 1353- 14 شهریور 1357 ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

2 دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

چکیده

عباس قره‌باغی از شخصیت‌های مهم نظامی عصر پهلوی دوم محسوب می‌شد که در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی توانست ضمن کسب مدارج عالی نظامی، به مناصب تأثیرگذاری منصوب شود. وی فرمانده گروهان مسلسل ضدهوایی در شهریور 1320 ش، مسئول تشکیل گارد سلطنتی در همان سال، معاون دانشگاه جنگ در 1341 ش، فرمانده لشکر گارد شاهنشاهی و رئیس ستاد نیرو زمینی در 1347 ش و سپس به جانشینی فرماندهی نیروی زمینی در 1351 ش منصوب شد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که نحوة مواجهة ارتشبد قره‌باغی در دوران فرماندهی ژاندارمری با حوادث اجتماعی و سیاسی دوران منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟ یافته ­های پژوهش نشان می­دهد که وی برای کنترل و سرکوب انقلابیون و همچنین تسلط بر فضای امنیتی کشور از سوی محمدرضا پهلوی به فرماندهی ژاندارمری کل کشور رسید. قره‌باغی در طی چهار سال و چهار ماه مسئولیت خود درپی سرکوب مخالفان رژیم پهلوی برآمد، لیکن نتیجه سیاست‌های خشنِ انتظامیِ وی همچون برقراری حکومت‌نظامی در شهرهای مختلف کشور منجر به وقوع حوادث مهم همچون تحولات ماه رمضان 1357 ش و درنهایت اوج‌گیری جریان انقلاب اسلامی شد. در این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و اسناد به عملکرد قره‌باغی در دوران فرماندهی ژاندارمری کل کشور پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The performance of General Abbas Qarabaghi as the commander of gendarmerie force (May 3, 1974 - September 5, 1978)

نویسندگان [English]

  • masoumeh khazeni 1
  • bagherali adelfar 2
1 PhD student of Iranian Islamic History, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran.
2 Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Abbas Qarabaghi was considered one of the most important military figures of the second Pahlavi era, who in the years leading to the victory of the Islamic Revolution was able to be appointed to influential positions while obtaining high military ranks. He was the commander of the anti-aircraft machine gun company in September 1941, responsible for the formation of the royal guard in the same year, the deputy of the War University in 1962, the commander of the Imperial Guard and the chief of staff of the army in 1968, and then appointed as the successor of the command of the army in 1972. The current research seeks to answer the question, how did the Qarabaghi General face the social and political events of the period leading to the victory of the Islamic Revolution during the Gendarmerie command? The findings -of the research show that he became the commander of the Gendarmerie of the country by Mohammad Reza Pahlavi to control and suppress the revolutionaries and also to dominate the country's security environment. During the four years and four months of his responsibility, Qarabaghi emerged after suppressing the opponents of the Pahlavi regime, but the result of his harsh intelligence policies, such as the establishment of military rule in various cities of the country, led to the occurrence of important events such as the events of the month of Ramadan 1978 and finally the climax of the Islamic Revolution. In this research, with a descriptive-analytical approach and relying on library sources and documents, the performance of Qarabaghi during the command of the Gendarmerie of the whole country will be discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abbas Qarabaghi
  • Gendarmerie
  • Second Pahlavi
  • Islamic Revolution
الف) اسناد
مرکز اسناد انقلاب اسلامی (مَراسان): ش. بازیابی 515800207؛ 515800213؛ 515800195؛ 515800211؛ 515800212؛ 515800221؛515800162؛ 5195000048؛ 5159000004؛ کد 5118؛ 5119؛ 5144؛ 5145؛ 5148؛ 5154؛ 5156؛ 5157؛ 5160.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما): ش. بازیابی: 293003639.
دانشجویان پیرو خط امام؛ از ظهور تا سقوط، ج 1، تهران: مرکز نشر اسناد لانه جاسوسی، 1366.
زهیری، علیرضا، عصر پهلوی به روایت اسناد، تهران: دفتر نشر و پخش معارف، 1379.
ب) کتاب
آبراهامیان، یرواند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه کاظم فیروزمند، حسن شمس‌آوری‌، محسن مدیرشانه‌چی‌، تهران: مرکز، 1377.
افراسیابی، بهرام، ایران و تاریخ، تهران: زرین، 1364.
باقی، عمادالدین، تحریر تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی، تهران: تفکر، 1373.
پژمان، جلال، فروپاشی ارتش شاهنشاهی، تهران: نامک-پروین، 1386.
پهلوی، محمدرضا، پاسخ به تاریخ، به کوشش شهریار ماکان، تهران: مهر، 1375.
دلانوا، کریستین، ساواک، ترجمه عبدالحسین نیک گوهر، تهران: طرح نو، 1371.
سولیوان، ویلیام، پارسونز، سرآنتونی، خاطرات دو سفیر، ترجمه محمود طلوعی، تهران: علم، 1375.
سولیوان، ویلیام، مأموریت در ایران، محمود مشرقی، تهران: هفته، 1361.
شایسته‌پور، حمید، قدرت سرکوب رژیم پهلوی و انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1385.
فخرالدین، عظیمی، بحران دموکراسی در ایران، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و بیژن نوذری، تهران: البرز، 1374.
فردوست، حسین، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران: اطلاعات، 1369.
فوکو، میشل، ایرانی‌ها چه رؤیایی در سر دارند؟، ترجمه حسین معصومی همدانی، تهران: هرمس، 1377.
قره­باغی، عباس، اعترافات ژنرال، تهران: نی، 1364.
قره­باغی، عباس، ماجرای فرار ارتشبد عباس قره­باغی، تهران: آبی، 1379.
ما گرفتاریک جنگ واقعی روانی شده­ایم؛ مشروح مذاکرات فرماندهان نظامی در تاریخ‌های 24/05/1357 و 30/05/1357، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1376.
نجاری‌راد، تقی، ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378.
نصیری طیبی، منصور، آخرین ارتشبد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386.
هوشنگ مهدوی، عبدالرضا، انقلاب ایران به روایت رادیو بی بی سی، تهران: قیام،1372.
ج) مقاله
«معمای ارتشبد قره­باغی و اسرار سقوط ارتش»، مجله جوان، ش 28، 22/4/1358، صص13-40.
د) مصاحبه
مصاحبه با محسن بهشتی سرشت، 20/01/1395.