بررسی نقش اقشار مختلف شهر اراک در فرایند انقلاب اسلامی (1357-1342 ش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکترای تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران. مدرس گروه معارف دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی‌، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

انقلاب اسلامی ایران را می‌توان یکی از فراگیرترین جنبش‏های توده‏ای تاریخ جهان به‌شمار آورد؛ چراکه اکثر اقشار مختلف، از روحانیون تا بازاریان و دانشجویان و فرهنگیان و طبقات پایین جامعه‌، در آن مشارکت داشتند و در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی نقش انکارناپذیری ایفا نمودند‌. در هر یک از شهرهای ایران با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی‌، قشرهای مختلف مردم در مبارزه علیه رژیم پهلوی فعالیت می‌کردند‌. شهر اراک نیز از این قاعده مستثنی نبود و مردم دوشادوش روحانیون و دانشجویان در صف مقدم نبرد با طاغوتیان‌، نقش مهمی در پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایفا نمودند‌. لذا پژوهش حاضر در پی آن است تا به این پرسش اصلی پاسخ دهد که کدام‌یک از اقشار مردم در جغرافیای استان مرکزی در پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی دخیل بوده‌اند و چه نقشی را ایفا نموده‌اند؟ یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که هر یک از اقشار مختلف مردم شهر اراک اعم از روحانیون‌، دانشجویان‌، فرهنگیان‌، بازاریان‌، کارگران‌، بانوان‌، اقلیت‌های مذهبی و‌ غیره با توجه به موقعیت و استعدادهای خود در مبارزات انقلابی شرکت داشته‌اند و در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی نقش‌آفرینی کرده‌اند‌.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the role of different strata of the city of Arak in the process of the Islamic revolution (1965-1979)

نویسندگان [English]

  • Ali Zareei 1
  • Marzieh Radbakhsh 2
1 PhD candidate in Islamic Revolution History, Imam Khomeini (PBUH) and Islamic Revolution Research Institute, Tehran, Iran. Lecturer, Department of Education, Allameh Tabatabai University
2 MA in History of Islamic Iran, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Arak University, Arak, Iran
چکیده [English]

Iran's Islamic Revolution can be considered one of the most comprehensive mass movements in the world history; Because most of the different classes, from clerics to bazaars, students, teachers and the lower classes of the society, participated in it and played an undeniable role in the achievement of the Islamic Revolution. In each of the cities of Iran, according to the social and cultural conditions, different strata of people were active in the struggle against the Pahlavi regime. The city of Arak was no exception to this rule and the people side by side with the clerics and students played an important role in the glorious victory of the Islamic Revolution. Therefore, the current research seeks to answer the main question that which of the people in the geography of Arak Province were involved in the glorious victory of the Islamic Revolution and what role did they play? The findings of the research indicate that each of the different strata of the people of Arak, including clergymen, students, educators, marketers, workers, women, religious minorities, etc., took part in the revolutionary struggles according to their position and talents and achieved results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic revolution
  • Arak city
  • people'
  • s classes
  • clerics
  • marketers
الف) اسناد
آیت‌الله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1385.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک‌، ج 1، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1376.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک‌، ج 2، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1377.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک‌، ج 6، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1378.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک‌، ج 8، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1380.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک‌، ج 18، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1384.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک‌، ج 23 و‌24، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1386.
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (روزشمار استان مرکزی)‌‌، ج 1 و 2،‌ تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی‌، 1392.
ب) کتاب
رشیدی، احمد؛ میرزایی، علی؛ شفیعی، سمیرا، انقلاب اسلامی در استان مرکزی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1399.
روحانی، سید حمید، نهضت امام خمینی، ج 1، تهران: عروج، 1381.
ستاد بزرگداشت یادواره شهدای شهر سنجان (بکوشش)، نقش شهر سنجان (سنجان و فیجان) در پیروزی انقلاب اسلامی، اراک: بنیاد شهید انقلاب اسلامی استان مرکزی، 1376.
ستاد یادواره شهدای روستای مرزیجران (به‌کوشش)، ره یافتگان وصال، اراک: کتیبه، 1385.
فرمانفرمائیان، مریم، خاطرات مریم فیروز «فرمانفرمائیان»، تهران: اطلاعات، 1373.
مهاجرانی، زهرا، جغرافیایی وقایع انقلاب و دفاع مقدس در شهرستان اراک، اراک: بنیاد حفظ آثار و نشر دفاع مقدس، 1378.
هوکلاند، اریک، زمین و انقلاب در ایران (1340 -1360)، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: پژوهش شیراز، 1381.
ج) روزنامه‌ها
اطلاعات‌، 1357‌، ش 15705، 15727‌، 15703، 15712‌، 15731‌، 15729.
کیهان‌، شماره 10617‌، شنبه 30 دی 1357.
د) مصاحبه‌ها
رودی‌، محمد، جلسه اول‌، 15/5/1391.
شورای ارامنه‌، جلسه اول‌، 20/6/1391.
گلجو‌، محمد، جلسه اول‌، 20/12/1390، جلسه دوم‌، 25/5/1390، جلسه سوم‌، 15/6/ 1391.
محمد حسینی‌، جلسه اول‌، 25/9/ 1391.
مشیری راد، حبیب‌الله، جلسه اول‌، 25/5/1391.
معتمدی‌، علی، جلسه اول‌، 20/4/1391.
منصوری‌، ابوالفضل، جلسه اول‌، 17/6/ 1391.
نادری‌، اسماعیل، جلسه اول‌، 17/7/ 1390.
ولاشجردی فراهانی‌، غلامعلی، جلسه دوم‌، 17/7/1391.
یحیایی‌، جعفر، جلسه دوم، 20/9/90.