مواضع نمایندگان دوره بیست‌وسوم مجلس شورای ملی نسبت به رژیم اشغالگر قدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

حکومت پهلوی با به رسمیت شناختن رژیم اشغالگر قدس (به شکل دوفاکتو و غیررسمی) خود را در معرض انتقادات شدید نیروهای مخالف داخلی و برخی کشورهای منطقه قرار داد، بنابراین هر نوع رابطۀ اقتصادی، نظامی و مناسبات سیاسی با رژیم اسرائیل را از دید مردم مخفی نگاه داشت. موضوع حائز اهمیت در این پژوهش، انعکاس نظرات نمایندگان مجلس شورای ملی، علل و انگیزه­های محرمانه بودن روابط دوجانبه می­باشد. سؤال اصلی به این قرار است که نمایندگان مجلس ملی دوره بیست‌وسوم نسبت به اسرائیل چه مواضعی داشتند؟ پژوهش حاضر با بهره‌گیری از مطالعات کیفی و بررسی اسنادی درصدد به آزمون گذاردن این فرضیه است که علل همگرایی حکومت پهلوی و رژیم اشغالگر قدس، که رژیم‌های غیرعرب و حامی منافع آمریکا در منطقه بودند، جبران فقدان پایگاه مردمی، کسب جنگ‌افزارهای اسرائیلی و مقابله با اعراب تندرو برای حکومت پهلوی و خروج از انزوای سیاسی، اقتصادی، به رسمیت شناخته شدن قانونی برای رژیم صهیونیستی بود. با استناد به مذاکرات دورۀ بیست و سوم مجلس شورای ملی، بسیاری از نمایندگان برای حفظ منافع و سیاست­های حزب ایران نوین در راستای تقویت حکومت پهلوی، جز با محکوم نمودن اسرائیل به‌عنوان کشوری غاصب، نقش دیگری برای آن قائل نبودند. از علل محرمانه‌بودن نیز می­توان به جلوگیری از هرگونه واکنش احتمالی مخالفان داخلی و کشورهای عرب تندرو اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The positions of the representatives of the 22nd term of the Iran’s Parliament towards the occupying regime of Jerusalem

نویسنده [English]

  • Leila Heidari Bateni
MA in Islamic Revolution History, Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute, Tehran, Iran.
چکیده [English]

By recognizing the Israel regime occupying Jerusalem (de facto and unofficially), the Pahlavi government exposed itself to severe criticism from internal opposition forces and some countries in the region, so it hid all kinds of economic, military and political relations with the Israeli regime from the eyes of the people. The important issue in this research is the reflection of the opinions of the representatives of the National Council (Parliament), the reasons and motivations for the confidentiality of bilateral relations. The main question is, “what were the positions of the representatives of the 22nd National Council towards Israel?” Using qualitative studies and document review, the current research tries to test the hypothesis that the causes of the convergence of the Pahlavi government and the occupying regime of Quds, which were non-Arab regimes supporting American interests in the region, were compensating for the lack of a popular base, acquiring Israeli weapons, and confronting the Arabs. Radicalism for the Pahlavi government and exit from political and economic isolation was legal recognition for the Zionist regime. Referring to the negotiations of the 23rd session of the National Council, many representatives did not consider any other role for the New Iran Party to protect its interests and policies in order to strengthen the Pahlavi government, except by condemning Israel as a usurper country. One of the reasons for secrecy can be mentioned to prevent any possible reaction from domestic opponents and extremist Arab countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pahlavi II
  • Israeli regime
  • members of parliament of the 23rd session of the National Council
  • America
  • hidden diplomacy
الف) اسناد
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (کمام): 1-0-300-24؛ 07-297-24؛ 14-0-250-24؛ 13-1-29-1572-6-1063.
حزب ایران نوین به روایت اسناد ساواک، ج 5، تهران: انتشارات مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1385.
ب) کتاب
آبراهامیان، یرواند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل­محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نی، ۱۳۹۲.
آجورلو، حسین و زرگرباشی، سیدروح­الله، ایران و مسئلۀ اسرائیل، تهران: دفتر گسترش تولید علم، ۱۳۸۸.
احتشامی، انوشیروان، سیاست خارجی ایران در دوره سازندگی، اقتصاد، دفاع و امنیت، ترجمه ابراهیم متقی و زهره پوستین‌چی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۸.
امامی، غلامرضا،خاطرات مئیر عزری، آخرین سفیر اسرائیل در ایران، تهران: نشر علم، ۱۳۹۳.
بی‌نام، روابط خارجی ایران در سال 1349، بی جا: بی‌نا، بی‌تا.
پهلوی، محمدرضا، مجموعه تألیفات، نطق­ها، پیام­ها، مصاحبه­ها و بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران، ج 5، تهران: نشر کتابخانه سلطنتی، ۱۳۵۵.
تقی‌پور، محمدتقی، استراتژی پیرامونی اسرائیل، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۸۳.
جمشیدی، محمدحسین، اندیشه سیاسی امام خمینی، تهران: پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۸.
حاجی‌یوسفی، امیرمحمد، ایران و رژیم صهیونیستی از همکاری تا منازعه، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۸۲.
خلیفه، احمد، نظام حزبی و احزاب سیاسی در اسرائیل، ترجمه سیدحسین موسوی، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، ۱۳۸۴.
خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج 1، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸.
دیوید سون، لورنس، فلسطین نگاه آمریکاییان کاوشی نو در ریشه­های مسئله فلسطین، ترجمه حسن گلریز، تهران: نشر نی، ۱۳۸۸.
زارع، رضا، ارتباط ناشناخته بررسی روابط رژیم پهلوی و اسرائیل (1327-1357) تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۴.
سبحانی، سهراب، توافق مصلحت‌آمیز روابط ایران و اسرائیل، ترجمه ع. م. شاپوریان، لوس‌آنجلس: انتشارات شرکت کتاب، ۱۳۷۷.
سولیوان، ویلیام، مأموریت در ایران، خاطرات ویلیام هیلی سولیوان، ترجمه ابراهیم مشفقی‌فر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۹۳.
سویدان، طارق، دائره‌المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ترجمه زهرا یگانه، تهران: نشر سایان، ۱۳۹۱.
فردوست، حسین، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی: خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج 1، تهران: اطلاعات، ۱۳۷۱.
فلاح نژاد، علی، مناسبات ایران و اسرائیل در دوره پهلوی دوم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۱.
قانون، مرتضی، دیپلماسی پنهان، تهران: نشر طبرستان، ۱۳۸۱.
گرشاسبی، اصغر، خاطرات منصور رفیع زاده آخرین رئیس شعبه ساواک در آمریکا، تهران: اهل قلم، ۱۳۷۶.
لالوی، محمود، حزب مردم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۱.
لوح فشرده مشروح مذاکرات بیست و سومین مجلس شورای ملی.
مروارید، یونس، مشروطه تا جمهوری نگاهی به ادوار مجالس قانونگذاری در دوران مشروطیت، ج 3، تهران: نشر اوحدی، ۱۳۷۷.
مقصودی، مجتبی، تحولات سیاسی اجتماعی ایران، تهران: انتشارات روزنه، ۱۳۸۰.
نجاری‌راد، تقی، همکاری ساواک و موساد، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۱.
هوشنگ مهدوی، عبدالرضا، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، تهران: نشر البرز، ۱۳۷۳.
ج) نشریات
اطلاعات، ش 13585، 9 شهریور 1350.
اطلاعات، ش 14008، 2 بهمن 1351.
اطلاعات، ش 14045، 17 اسفند 1351.
اطلاعات، ش 14339، 5 اسفند 1352.
اطلاعات، ش 14222، 15 مهر 1352.
اطلاعات، ش 14223، 16 مهر 1352.
اطلاعات، ش 14232، 26 مهر 1352.
اطلاعات، ش 14235، 30 مهر 1352.
اطلاعات، ش 14262، 3 آذر 1352.
اطلاعات، ش 14690، 6 اردیبهشت 1354.